Modellen vormen in onderwijs vaak een basis om te werken. Verschillende modellen staan dan ook aan de wieg van hedendaags onderwijs, ze vormen de onderbouwing voor organisatieontwikkeling, voor leerontwikkeling, voor ondersteuning. Vele van die modellen worden specifiek ingezet en vormen de basis waarop een school visie en beleid mee ontwikkelt. Deze modellen ondersteunen en versterken de werking van de school.
Een aantal keer kan je zo’n model inzetten voor meer dan 1 doel. Dat is ook het geval met het 3-TIER model.
3-TIER Model als ondersteuningsmodel voor leerlingen
Het 3-TIER model (Greenwood, Kratochwill & Clements,2008) is een preventiemodel dat als doel heeft om problemen in gedrag van leerlingen af te wenden door steeds gericht en duidelijk de verwachtingen aan alle leerlingen te communiceren. Het model is een zogenaamd School-Wide Positive Behavior Support, een schoolbrede preventieve benadering. Goed 80% procent van de leerlingen heeft voldoende steun aan het aangeboden leren en oefenen van waarden. Een kleine 15% heeft baat bij meer inoefenmogelijkheden, bvb. door gerichte groepsinterventies. Rest 5% dat nood heeft aan meer intensieve begeleiding of aan een reeks van interventies.
Waar dit model zijn oorsprong vindt bij gedragsproblematieken, wordt het model ook meer en meer ingezet bij andere zorgnoden van leerlingen of jongeren. Zo kan het model ook dienst doen als pedagogisch model voor leren. Een grote groep leerlingen heeft voldoende aan de bvb. klassikale instructie en inoefening. Een kleinere groep is ermee gediend om een verlengde instructie te krijgen van waaruit zij de oefeningen kunnen aanvatten. Een minimum aan leerlingen heeft nood aan meer individuele begeleiding om tot de nodige leerinhouden bvb. te komen.
Zoals je op de flashcard ziet, kunnen we stellen dat onderwijspersoneel meer tijd dient te investeren in leerlingen met hogere noden. Dat vergt ook van meer stakeholders meer intensiteit. Meer data zijn nodig om de leerling te brengen tot het na te streven of gewenste resultaat. Anderzijds zien we ook dat het percentage afneemt van leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben. Een grote groep heeft voldoende met de – laten we zeggen – basiszorg.
3-TIER Model als planningsmodel voor scholen
Dit model werd onlangs ook aangewend door EEF (Education Endowment Foundation, What Works Centre for Education). Het gelaagde model wordt aangewend als ondersteuning voor leidinggevenden in school. Het weerspiegelt een gelaagde aanpak in de planning voor de school. Die is – gezien de huidige omstandigheden – absoluut nodig.
Het gelaagde of getrapte model wordt door EEF gezien als richtlijn. Het model heeft ondersteuningsniveaus als kader om na te denken over evenwicht tussen verschillende uitdagingen waarmee je als school wordt geconfronteerd. Het kader laat scholen toe om zich te concentreren op een (klein) aantal strategieën die meer dan waarschijnlijk een groot verschil maken.
Het gelaagde model richt zich op
1) onderwijs van hoge kwaliteit,
2) gerichte academische ondersteuning
3) bredere strategieën.
Onderwijs van hoge kwaliteit
Het is absoluut prioritair om te voorzien in onderwijs van hoge kwaliteit. Sleutelcomponenten hierin zijn goede instructie, flexibele groepering, cognitieve en metacognitieve strategieën. Daarbij passend zijn een gerichte en goede beoordelingen, zo kunnen leerkrachten en lerenden hun voortgang volgen. Daarbij is het aan te raden voor scholen om ook de betrokkenheid en welzijn te monitoren. Effectiviteit vormt de rode draad in het lesgeven, begeleiden én professionaliseren.
Gerichte academische ondersteuning
Voor een effectieve planning is het waarschijnlijk zaak om te overwegen welke ondersteuning alle stakeholders kunnen bieden; naast het klassikale onderwijs, ook kleinere groepen of zelfs één-op-één. Daarbij is aandacht voor implementatie vereist en het zorgen voor een consistent geheel.
Bredere strategieën
Ook andere strategieën zoals aanwezigheid, gedrag, socio-emotionele steun worden best aangewend. Leerlingen hebben hier nood aan en bepaalde routines zijn gunstig voor de leerlingen. Scholen werken ondersteunend en communiceren voldoende.
EEF komt met het planningsmodel in tijden van COVID. Wie goed leest, (h)erkent echter dat dergelijke aanpak symbool staat voor toekomstbestendig onderwijs. Het model geeft richting hoe scholen kunnen handelen. Op de website zijn enkele voorbeelden terug te vinden hoe divers scholen, afhankelijk van hun context en leerlingenpubliek, het model aanwenden. De verhoudingen – zie flashcard – indachtig.