Als leraar, als ondersteuner of als directie zien we geregeld zaken in onze onderwijspraktijk die niet lopen zoals we willen dat ze lopen. Er zijn best wat zaken die niet afdoende of zelfs niet lukken. Dat is niet erg, integendeel. Onderwijs is immers niet terug te brengen tot 1 visie, 1 methode of 1 werkvorm die wél 100% garandeert dat het werkt. Er zijn heel wat parameters die effectief een invloed hebben op onderwijs én zelfs op ‘effectief onderwijs’.
Voor ons zijn er daarom 2 vragen die we in de eigen onderwijscontext best stellen:
- Hoe staan we als (school-/klas-) team tegenover bovenstaande gegeven?
- Wat doen we hieraan in de praktijk?
Voor ons is noch de schouders ophalen noch vingerwijzingen plaatsen een optie. We ijveren voor een actief creëren van een onderzoekende cultuur. Daarin verwachten we niet dat leraren, coördinatoren of directies ook nog eens onderzoekers worden, dan wel dat een onderzoekende houding manifest in de schoolcontext aanwezig is.
In een onderzoekende houding zien we – zoals in proefschrift van Marie-Jeanne Meijer (2017) beschreven – 2 dimensies: intern & extern. Met de interne dimensie wordt bedoeld: komen tot nieuwe inzichten én gedrag op basis van reflectie. De externe dimensie wijst op: professionele kennis vergroten door actief en doelgericht op zoek te gaan naar kennis van anderen.
Hoewel over die onderzoekende houding al heel wat geschreven is, liggen er in de praktijk nog veel kansen. Velen zien dat vaak snel heel groot, terwijl dat uiteraard niet hoeft. Velen zien ‘nerdy professor’-omstandigheden, terwijl ook dat helemaal niet aan de orde is. De voordelen van zo’n onderzoekende houding zijn legio: zowel voor de organisatie, voor het team als voor de leerling.
Een onderzoekende cultuur kan in de praktijk gefaciliteerd en uitgelokt worden. In een onderzoekende houding spelen persoonlijkheden geen rol (proefschrift Jeanne Meijer). Daarenboven is een ‘leading by example’ van tel; wie een onderzoekende houding ziet/voelt, zal sneller ook dergelijke houding aannemen. Dat geldt van leidinggevende naar leraar (en/of vice versa), maar evenzeer van leraar naar leerling bijvoorbeeld.
Vandaar dat we deze bovenstaande flashcard ontwikkelden, daarin lees je 3 voorbeelden hoe het in de praktijk kan. We komen er in latere posts zeker nog op terug.
Over de ervaringen met Lesson Study kunnen we al heel wat vertellen in verschillende contexten. In het Vlaamse onderwijs staan we in de uitrol van deze professionaliseringsbenadering in de kinderschoenen. Heel wat scholen blijven kiezen voor lezingen, workshops, korte navormingen allerhande (Talis-onderzoek bevestigt keer op keer). Toch liggen er voor onderwijs parels voor het grijpen door deze effectieve methodiek: in de resultaten die deze benadering genereert, zowel voor het leren van leraren als voor het leren van leerlingen. Dat ervaren we in élke Lesson Study-cyclus die we begeleiden.
Voor meer info over Lesson Study kan je alvast naast de site leren.vlaanderen ook op deze site terecht: http://lessonstudy.vlaanderen/